Tuesday, November 12, 2024

स्नेहबंध

(बालमानसशास्त्रातला एक सिद्धान्त अॅटेचमेंट थिअरी - स्नेहबंध सिद्धान्त. त्याला अनुसरून)


जेव्हा म्हणता मुलांना
हट्टी चिडा रडका
तो प्रतिसाद असतो त्यांचा
तुमच्या पालकत्वाला

कापली, तुटली नाळ
तरी स्पर्शाला आसुसले बाळ
अन अव्हेरता स्तनपान
जुळते ना तन, ना मन

मी आहे बाळा सोबत
हा आधारही पुरेसा असतो
समोर नसताही मग
बाळ सुरक्षित राहातो

दुर्लक्ष मात्र मातेचे
गोंधळतो बाळ
आयुष्याला तोंड देताना
चाचरतो मग फार

साधे पुरेत खेळ
आईबाबांचा मेळ
पालकत्वाचे भान
वाढ बाळाची होई छान

भारंभार अन महाग
नुसतीच खेळणी समोर
आईबाबा समोर नाही
निकोप वाढ कैसी व्हावी?

नात्यांचा पट अवघड
जपू बाळाचा विकास
स्नेहाचा बंध धरोनी
बाळ वाढी निकोप

जर टिकले नाही नाते
ना कुटुंब एकसंध
बाळ होई मोठे परि
विस्कटतो स्नेहबंध!
---

Saturday, October 5, 2024

कधी झाकोळुनी येते

कधी झाकोळुनी येते

आकाश, काळे करडे

काय काय कोण घालते

आभाळा साकडे


पेरले भुईत हे दाणे

जरा शिडकावा पडे

बिजास ओलावा पुरे

कोंब गाभ्यातून उले


मग भुई भेग आवळे

पोटी काय ते साकळे

जेव्हा रोप वर येते

जनास तेव्हाच आकळे


झाड हिरवे, किती वाढे

फुटे किती ते धुमारे

फांदीच्या बेचक्यात उभारे

उसवे मातृत्वाचे उमाळे


उन कडक कोरडे

भूमी कोरडी होत जाते

वंश टिकावा इच्छेने

झाड प्रसवी फुलांची राने

---

Friday, September 27, 2024

प्रेम म्हणूनि गाईले

जाहल्या काही चुका अन्‌ शब्द काही बोललेले

तू दिलेले दु:ख सारे, प्रेम म्हणूनि गाईले

प्रेम भरल्या त्या दिसांचा, आठव जागा आजही
एकटीने झेलते आघात सोयऱ्यांचे, कधीची
त्या क्षणांना साद घालीत, संसार सारा ओढिते
तू दिलेले दु:ख सारे, प्रेम म्हणूनि गाईले...

होईल सारे नीट अन, पार करेन भवसागरा
आशा ही लावुनिया हृदया, मी कधीची धावते
मी असे सर्वस्व माझे, तुलाच रे वाहिले
तू दिलेले दु:ख सारे, प्रेम म्हणूनि गाईले...

आज हवा आधार मजला, सांग तू देशील ना
प्रेमभरल्या आसवांना, तू कवेत घेशील ना
साथ लाभावी तुझी, साठीच सारे साहले
तू दिलेले दु:ख सारे, प्रेम म्हणूनि गाईले...
---

Thursday, September 12, 2024

माती

 माती,

आधी भिजते,

मिळून येण्यासाठी 

मळून घेते,

स्वत:चे एक एक 

अस्तित्व मिटवते,

तयार होते

नवीन रुप घ्यायला!

अन मग कुठे,

मूर्तिकार घडवतो,

सुंदर मूर्ती!

अन मग

मूर्तीला नमस्कार

मिळत रहातात,

माती,

माती, मुकीच रहाते...

---

Sunday, August 18, 2024

वर्षा

आकाश पेटले हे

प्रपात ओतूनी हे

त्या शामवर्णी नभाचे

कळेले गूज मनीचे?


बरस बरसून कधीचा

आता लकेर अबोली

मनसोक्त तो पडोनी

झाला व्यक्त पुरेसा?


आत आतला कल्लोळ 

कोसळे असा सारा

मिटला की निवला 

तो अधिक झाकोळ


बघ पसरोनी हात

आली काजळ रात

जा सामावुनी तिच्या

नीज आता करात

Wednesday, August 14, 2024

शेर

 अभी जाम भरा भी न था

और तुम चल दिये मय़कदे सें
हिज्र की रात तो बहोत दूर है
और तुम हिसाब ले कर बैठ गये

-अवल

Saturday, August 3, 2024

राह

फोटो क्रेडिट:  रश्मी

इन सब्ज़ राहों की कसम

चलते रहना ऐ शरिक हयात


सब्ज की गुफाँ से 

नजर नहीं हटती

काश तेरी पहलुँ में 

सीमट ही जातें


सब्ज परदा ओढे हुये

ये कितनी दस्त तिरी

कितनी तड़प रहीं है

आगोश में लेने के लिये


सब्ज पत्ते पर 

ठहरा हुवा ये लब्ज़

बयाँ कर रहा है के 

तू ही है तू ही है तू ही है!

फोटो क्रेडिट : रश्मी



Monday, July 15, 2024

निवारा

 गुहा असू दे

विस्तिर्ण झाडाचा पसारा असू दे
जमिनीत कोरून अन
झावळ्यांनी शाकारलेली असू दे
काटक्या काटक्यांची असू दे
मातीने लिंपलेली असू दे
दगडांनी उभी केलेली असू दे
लाकडं जोडून साकारलेली असू दे
सिमेंट, वीटांची असू दे
काचांची असू दे

ठेंगणी असू दे
उंच उंच असू दे
कौलारू असू दे
धाब्याची असू दे
छोटी असू दे
वा मोठी असू दे
शांत निवांत असू दे
वा भरलेली असू दे

शेवटी डोक्यावर
छप्पर असलं की झालं!

Tuesday, July 2, 2024

हरवलेपण

 


एखादी ओळ अशी हट्टी, हरवूनच बसते. 


अन मग कधीतरी 

आपण बेसावध असतो 

अन ठक्ककन समोर 

उभी रहाते

म्हणते, 

काय आहे न ओळख? 


अन मग आपण तिला 

शब्दात गुंफायचही विसरतो

मग तीच आपली आपली, 

येऊन बसते तळहातावर

अन आपण नुसतं हल्लख होत, 

तिला अलगद कागदावर उतरवतो.


हरवलेली ती ओळ 

आपसूक उतरते कागदावर

अन मग आपण होतो पिसे

हलके हलके उडत

आपणच हरवून जातो...

Saturday, June 29, 2024

अकु

आभाळ भरून यायचेच
आठवणींचे
किनारही असणारच
दु:खाची
इतक्या वर्षांचे कायकाय
साठलेले
इतक्या साऱ्या अनुभवांचे
भांडार
इतक्या साऱ्या गप्पांचे
सार
खुसखुशीत हास्याच्या कितेक
राशी
चर्चा वादविवादांच्या कितेक
मैफलि
सुरेल गाण्यांच्या मोहक
लकेरी
सल्ले, उपाय अन माहितीच्या
खाणी
माऊच्या दुखऱ्याच पण
गंमतीजमती
तिच्यासाठी म्हटलेले श्लोक पाढे
गाणीबिणी
बहिणीसोबतच्या सगळ्या
धावपळी
केरळचा निसर्ग, तिथली नदी
अन पूर
तिथली काढ्या मसाजाची
दिनचर्या
सिस्टर आयांच्या पोटची
माया
अनेको उपक्रमांमधला सजग
सहभाग
छोट्या मैत्रिणींशी केलेली
दोस्ती
ओळखीच्या अनोळखींच्या मनातला
आदर
सखेग मधलं तुझं समंजस
अढळपद
आपल्या आजाराबद्दलची शांत
स्विकृती
प्रत्येक संकटाला साजरं होणं
हसून
एकदा जोडलं की जोडलं अशी
नाळ

तर अशी ही न संपणारी
यादी
म्हटलं न, भरून यायच्याच
आठवणी
न संपणाऱ्या, उत्साह आनंद
इंद्रधनुष्यी
असच जगलीस आयुष्य
भरभरून
अन शिकवून गेलीस कसं
जगायचं!

Friday, June 21, 2024

अष्टमी


बिचारा पौर्णिमेचा चंद्र!

अष्टमीच्या चंद्राचं

मात्र सगळच खास!


उगवताना छान प्रकाश

निळं निळं आकाश

स्वच्छ दिसणारं क्षितीज


जरा वर आलं की

सुरु होतेच रंगपंचमी

पश्चिमेची लाली उधळते

अगदी पूर्वेपर्यंत.

खरं तर जास्तच 

खुलते ती पूर्वेला

पश्चिमेचा गडद मळवट

पूर्वेला छान गुलबक्षी होतो


अन सूर्यास्तानंतर

पसरत जाणारी

जांभळी निळी आभा

त्यात तर काय

उठूनच दिसतो

शुभ्र सतेज चंद्र!


रात्र चढत जाते

अन चंद्राचा दिमाख

वाढतच जातो

पूर्ण गोलापेक्षा

असे अष्टक 

जास्तच खरे वाटते

तीन मित्यांमधली

त्याची गोलाई

जास्तच मादक

दिसू लागते.


अन मग आसमंत 

झाकाळून जातो

टिमटिम करत

एक एक चांदणी 

लुकलुकु लागते

पौर्णिमेच्या सारखा,

अष्टमीचा चंद्र

त्यांना झाकून नाही टाकत

आपल्या बरोबर 

चांदण्यांची प्रभावळ घेऊन

तो सरकत रहातो, 

आकाशभर!


अन मग मावळताना पुन्हा

आकाशात अंधुक निळाई

दाटून येत असते.

आता उलट होतं

पूर्वेची सोनेरी किरणं

पश्चिमही उजळवतात

अन त्यात हे राजस सौंदर्य

हळूहळू क्षितीजापार

निघून जातं

मनात एक हूरहुर जागत रहाते

पंधरवड्याची आस

मनात उभारी धरते !


म्हटलं न, 

अष्टमीच्या चंद्राचं

अगदी सगळच खास!

---

Sunday, April 21, 2024

कोंदण

 (एका मायबोलीकर ची एक कविता वाचून प्रतिसाद म्हणून हे सुचलं)


हिरा तर देणारच नाहीस कधी
म्हणून मग कोंदणच करून घेतलं

माझा आत्मविश्वास अन माझीच हौस

कधीतरी आठवतं तटकन
चांगल्या कपड्यातलं दुःख
ती तर माझीच होती
कधीकाळची प्रार्थना

मागितल्यावर मिळतं ह्यावर
विश्वास होता बहुतेक अपार
पण मग लक्षात आलं
कर्तृत्वच खरं घडवतं

सुख अन रेशमी कपडे
दोन्ही मागणं जमलंच नाही
जमतील तितके कष्ट
हेच आयुष्याचं ध्येय ठरवलं

आता अभिमानाने मिरवतेय मी
माझ्या कर्तृत्वाला लाभलेलं कोंदण
अनुभवतेय भरून पावलेलं
माझंच हे आयुष्य!


Saturday, March 16, 2024

अनुभव

तास भराच्या योगा नंतर

सगळी गात्र दमली, थकली

आता सगळं हलकं हलकं

मन शांत, एकाग्र ध्यान.

अलगद बंद चंक्षु समोर

एक अलवार ढग तरंगतोय

अन त्यासमोर मी निश्चल.

आसपासचा थंड गार वारा

एक भरून राहिलेली तृप्तता

शांतीचा तो अविरत अनुभव

अस्तित्वा शिवाय तरंगत रहाणं.

हलकेच ढग पुढे येतो

त्याचा न कळणारा स्पर्श

तरीही तन मनाला जाणवणारं

हलकेच अलवार एक चुंबन!


एक तरल अनोळखी अनुभूती

अन लगेच वास्तवाची जाणीव

प्रखर, उन्नत, धगधगती जाग

एक क्षण थरथरलं मन

शरीर उसासलं, हृदय धडधडलं

तक्क्षणी जाणवंलं, आहे आहे,

अजून जिवंत आहे मी!

अन मग गेलेला क्षण

तो पुन्हा आठवू पहातेय

शक्यता आहे, तयार करतेय

माझी मलाच मी, त्यासाठी.

किती मजेशीर आहे हे 

हे सगळं जाणणं जमलं

याची देही, हृदयी अनुभवला 

मनी झेलला, पचवला तो

किस ऑफ द डेथ!




Saturday, February 17, 2024

सुनो पार्थ...



सुनो पार्थ अब न रहुंगा, 
नंदिघोष पे सवार, मै
अब तुझेही तय करना है,
लढना है या पिछे हटना है
सारथ्य करना है तुझे ही
और लढना भी है तुझ को ही
एक हाथ प्रतोद पकडना है
दुजे में प्रत्यंचा कसनी है
एक हाथ में लगाम और
दुजे में तीर पकडना है
सुनो पार्थ अब न रहुंगा, 
नंदिघोष पे सवार, मै

एक नजर रास्ते पर
दुजी शत्रूकी वार पर
एक पाँव रथमें जमाना
दुजा शत्रू की ओर बढाना है
एक विचार रणनिती का
दुजेसे वेग का अंदाज लेना है
सुनो पार्थ अब न रहुंगा,  
नंदिघोष पे सवार, मै

खडा सामने शत्रू,
आत्मजका रुप लिये
और ये भी हो सकता है की
खुद के ही शत्रू बन बैठे तुम
सत को देखोगे,
असत की नजरोंसे
या तौलोगे असत को,
सत की तराजूँ में
होठों पर होगी प्रेम की भाषा
जिसमे अर्थ भरा नफरत का
ये भी हो सकता है के
दुष्मन की नजर तुझे सवारें
या दोस्तका आलिंंगन ज्वाला बने
सुनो पार्थ अब न रहुंगा,  
नंदिघोष पे सवार, मै

अब ना होगी कोई शिखंडी
सीधे तीर चलाने होंगे
होकर मन में क्रूर क्रूर
और करना होगा तुम्हे ही
भीष्म का अभिमान चूर चूर
ना होगा अस्त से पहलेही ग्रहण,
ना होगा साथ सुदर्शन तेरे
पाताल तुझे ही ढुँढना होगा
और छाटना होगा सिर जयद्रथका
घटोत्कच को अब न जायेगा बुलावा
इंद्रास्त्र को खुदही झेलना होगा
सुनो पार्थ अब न रहुंगा, 
नंदिघोष पे सवार, मै

ना होगा कर्ण पर श्राप कोई
उसे हराने अब तुम्हें ही
अधर्मका हाथ धरना होगा
मिला उसे वरदान पिताका
पुत्र को ही अब सहना होगा
अश्वत्थामा का शीरोमणी अब
तुमसे ना उखाड पायेगा
दे कर ही अब गुरुदक्षिणा
रोष सखीका सहना होगा
सुनो पार्थ अब न रहुंगा, 
नंदिघोष पे सवार, मै

कौरवोंका वंश मिटा कर भी
न दे पावोगे किसी को शांती
स्वर्गारोहण करते चलते
डगमगायेंगे पांव तुम्हारे
स्वर्ग से पहिले पायदान दो पिछे
तुम्हें समझ अब आयेगा
सुनो पार्थ,अब न रहुंगा, 
नंदिघोष पे सवार, मै
-- 

Friday, February 16, 2024

बसंत पंचमी

आले सोडूनिया घर माहेरा 

सख्या शोधते कधीची तुला


स्मरते मनी तुलाच सखया

अजून अनोळखी तू जरा

तरी नजर शोधते आधारा

क्षण एक स्मित ओलावा


हरित तृणांचा गार ओलावा

हवेत पसरला सुगंधी मरवा

गाज उठे मनी तरंग नवा

झंकारले तनमन तूच हवा


गाजत वाजत बसंत आला

सोहळा सजला गार हिरवा

उभार आला आज यमुनेला

आस लागे दर्शनाची हृदयाला


भेटे जीवशीव, होई तृप्तता

आसमंत हा होई हिरवा

आकाशी बरसे रंग निळा

तोचि तू दिसे शाम सावळा"


Monday, January 1, 2024

नाव

फोटो बाय निखिल


टरारा फाटलं

फडकतं शिड

कायाच्या चिंधड्या 

मोडली डोलकाठी 

भंगली होडकी


सफरीचा रोमांच

उडवला कधीच

रौद्र वादळाने,

समुद्राची आसक्ती

उतरवू पाहिली


पसरला क्षितीजभर 

कभिन्न कालडोह

बरसते अंबर

आली भरभरून

एकटेपणाची झूल


निकराने झगडणं

अनामिक ओढ

अनाकलनीय घटनांची

कोसळणारी रात्र

अविरत गूढगाज


उसळत्या लाटा

कवळती कितीदा

वल्ही सरसावून

ढासळलेलं मन

पुन:पुन्हा सावर


ओसरती लाट

भेलकांडे नाव

वाळूत रुते

सापडे अखेर

सुखाचे निधान

 ---