Wednesday, March 23, 2022

अस्तित्व की पहचान

वह कहते है, न सोच;

"उस" ने लिख रखा है!

मै कहू की गर न सोचू

तो क्या खाक जिंदा हू ? 


समझेगा हिज्र की रातको;

न वह है, न मेरी सोच है

न जिंदगी, न सभ्यता, न हक है

बस अंतरिक्ष में उभरा हुवा ओम है!

---

वह कहते है, न सोच;

"उस"ने लिख रखा है!

वह- समाजाचे नेते, इथे धर्ममार्तंड; म्हणतात की जीवन कसं जगावं याबाबत तू काही विचार करू नकोस.

त्याने, म्हणजे प्रेषिताने ते लिहून ठेवलय; म्हणजे आपल्या धर्मग्रंथात सांगितलय तसं जग. 


मै कहू की गर न सोचू

तो क्या खाक जिंदा हू ?

पण मी म्हटलं की, मी जर विचारच केला नाही तर;

मी जिवंत आहे असंच असणार नाही- इथे देकार्ट सूचवायचाय - आय थिंक देअर फर आय अॅम 


समझेगा हिज्र की रातको

न वह है, न मेरी सोच है

(हिज्र म्हणजे सेपरेशन) जीवन आणि मृत्यू यांच्यापासून अलग होण्याच्या दिवशी- म्हणजे जेव्हा पापपुण्याचा हिशोब केला जाईल त्या रात्री; 

तुला समजेल की प्रेषित वगैरे काही नसतं, ना तुझी विचार करण्याची क्षमता ( म्हणजे तू स्वत:); 


न जिंदगी, न सभ्यता, न हक है*

बस अंतरिक्ष में उभरा हुवा ओम है

ना काही जगण्याचे महत्व (कसे जगताय, जगण्याचे नियम म्हणजेच धर्म), ना कोणती संस्कृती, ना कोणता देव (हक म्हणजे खुदा - देव) 

यातलं काहीच नाही;

तर अंतराळात फक्त ओम हा आवाज उमटत असतो (असं म्हणतात की कॉसमिक साऊंड ओम सारखा आहे, तो संदर्भ) 


एकुणात जगण्याबद्दल, त्याचे नियम, धर्म, तत्वज्ञान, इतिहास, संस्कृती हे सगळं फोल आहे, शेवटी मानव हा एक क्षुद्र जीव आहे विश्वाच्या पसाऱ्यात. अन 50-80 वर्ष हा एका व्यक्तीचा जीवनकाळ हाही नगण्य आहे विश्वाच्या कालमर्यादेत.






Wednesday, March 16, 2022

साथ

फोटो:  अश्विनी पत्की


तुला पाहिले अन 

थबकले जरा मी

वळले लगेच अन 

प्रवाही बनले मी


तुझ्या दो बाहुंनी

दिले आवतण मला

वळले मग बाजुंनी

आस लागली मला


पाहण्या वाकलास तू

मज शोधण्यास खाली

अन मग मी बने तू

बिंब प्रतिबांबास जळी


बंध जन्मोजन्मीचा

कधी इथे, कुठे कधी

खेळ जिवा शिवाचा 

हा असे जन्मोजन्मी

- ---

चल, पुन्हा लढूत!

फोटो: सोनाली मालवणकर
फोटो: सोनाली मालवणकर


मला हवाय तो प्रकाश

दूरवर दिसणारा 

जगण्याची धडपड करणाऱ्या

न झोपणाऱ्या शहराची

ती अविरत जीवनेच्छा

आसुसून प्यायचीय

जिवाच्या निकराने पाय मारत

पोहोचायचय त्या पर्यंत

मनातली सारी खळबळ

पायाच्या रेट्याने उडवून द्यायचीय

अन सरसर आवाजाच्या तालात

मन शांत करत नेणारा

हा अदभूत एकांतही

सुखावतेय तनमनाला

नव्या उन्मेषाचे खुणावतेय

एक सकारात्मक विश्व

दुरत्वाच्या अस्तित्वाला

पचवण्याची ताकद मिळवून

चाललेय परत त्या शहराकडे

एक नवी उमेद, 

एक नवी सकाळ

मनाला बुद्धीशी जोडून

पुन्हा दोन हात करत

परतेय आता शहराकडे!

---

Monday, March 14, 2022

इतिहास वगैरे


 काळ्या कसदार मातीतून वर आलेलो मी.

आज एक नवी पालवी फुलटीय कोवळी,

तिचा नारिंगी भगवा रंग

तिचा कोवळेपणा

सृजनाचा प्रयत्न

फार भावलाच.

पण त्याहून भावला 

तो तिचा इतिहासाशी

नाळ जोडण्याचा प्रयत्न! 


मागे, खाली 

तपशील हरवलेला 

इतिहास दिसतोय?

हो तोच कणखर, दगडी

स्वत:चं एक अस्तित्व 

उभं करून तग 

धरून असलेला.

हा, आता काहींना 

दिलाय विटांच्या

भगव्या रंगाचा 

गिलावा, कुठेकुुठे.

लपलेत काही तपशील,

काही नवेच आयाम

उमटलेत त्यावर.

काही हरवलेत बुरुज,

उगवलीत काही  

नवी बांडगुळं.

पण आहे न, आहेच.

तिथे उभा इतिहास;

माझा समृद्ध वारसा! 


हा, आता माझी

पाळंमुळं नाहीत तिथवर...

पण आहे, पाठिमागे

तो इतिहास.

मग मी माझ्या नव्या

गुलाबी लव्हाळ्याला

मागच्या भगव्य़ा गिलाव्याशी

जोडू पहातो, 

उर कसा

अभिमानाने 

दाटून येतो.

खाली पाण्यात पडलेल्या

जुन्या खोडाच्या 

हिरव्या डेरेदार 

प्रतिबिंबात आणि 

माझ्या जुन्या 

पानांमधला हिरवेपणा 

मला नाही 

बघावा वाटत.

ते साधर्म्य मला 

फारच सुमार वाटतं.

मग पानाच्या टोकाशी

कळत नकळत दिसणारा

वास्तवाचा कराल 

मातकट रंग त्या

जुन्या भिंतीतल्या चिऱ्याशी

कसा जुळतोय 

हेच शोधत 

खुष होतो मी.


पायाखालची जमीन 

दिसत नाही तेच बरय;

नकोच दिसायला ती.

तिचा सुपीक, 

काळाभोर रंग

अजिबात जुळत नाही

त्या मागच्या भव्यदिव्य

इतिहासाशी!

अन हो, ही नव्हाळीही

आपली वानगी दाखल हो!

तिनं आयुष्यभर 

असं भगवं वगैरे

रहावं, असं नाहीच हं!

शेवटी निसर्ग आहे, 

नियम आहेत,

संसार आहेत

जबाबदाऱ्या आहेत.

यात कुठे हो वेळ?

अन माझी परंपरा

कौटुंबिक रुढीही... 

कुठे हो इतिहासाशी

बांधलेलं सगळं?

तो इतिहास कसा

दूरून उत्तुंग वगैरे.

तो वर्तमान असताना;

मी, माझे वंशज

नेहमीच दूर असतो हो.

अहो त्याशिवाय 

मी जगलो कसा असतो?

इतिहासातच विरून 

नसतो का गेलो? 


पण काही म्हणा हं

आज या सृजनामुळे

माझी त्या इतिहासाशी

नाळ जुळली 

हे खरच, 

अभिमानाचच! 

छाती कशी

अभिमानाने

फुलून 

आलीय!

---

Thursday, March 3, 2022

जाणीव



तुझ्या आत आहे एक 

प्रकाशाचे रोपटं!

तुझं तू जाणलस 

तर ठिकच.

अन्यथा काही खरं नाही

प्रकाशाचं!

Wednesday, March 2, 2022

दोस्त



दोस्त समझ कर तुझे,

जो बिठाया पलकोंतलें

ढुँढता चला गया तू

मेरी रुह को, जर्रें जर्रें


न मिला दिल तो मेरा,

खंजीर को चलाता गया

देखता गर गिरेबान में

वही तू पाता दिल मेरा.