फिरव पाठ

दे शिव्या, दे लाथा, त्याच त्या माणूसकीला
कर ओरडा, पाठ कर त्याच त्या माणूसकीला !

लोकल आली, ढकल याला, ढकल त्याला
धक्का दे म्हातार्‍याला, सरकव त्या पोराला
पकड जागा, फिरव पाठ त्याच त्या माणूसकीला !

नोकरी आली, भर फॉर्म, काढ ओळख
बाकीच्यांचे फॉर्म फाडून, हो तट्टू वशिल्याचा
मिळव पैसा, फिरव पाठ त्याच त्या माणूसकीला !

संधी आली, पकड पकड, पटव ती
पुरव पैसा, लाव ओळख, दे वजन वरती
हो बडा, फिरव पाठ त्याच त्या माणूसकीला !

जग असाच शेवट पर्यंत, शेवटची संधी सोडू नको
चित्रगुप्ताकडे गेल्यावरही, जप तुझा निलाजरा प्राणी
दुसरा जन्म घेताना तरी, फिरव पाठ त्याच त्या माणूसकीला !

७.०६.१९८६

चोरी

झाकणं तशीच ठेऊन
यंत्रांची चोरी झाली
ती कोणालाच कळणार नाही;
कारण ............
झाकणं कोणीच उघडणार नाहीत !

झाकणं तशीच ठेऊन
यंत्रांची चोरी झाली
ती कोणालाच कळणार नाही;
कारण ............
आता तिथे झाकणंही उरली नाहीत !

२५.०८.१९७९

बे वफाँ

उस तसवीर को लेकर क्या किजे
जो आखोंको सजाँ देती है
इस दिल में बसी तसवीर का क्या किजे
जो दिलको जला देती है
हमारी कदमों के छालों का
खयाल करते थे जो कभी
इस दिल की छालों का भी
खयाल नहीं आज उन को
न मिली मुहोब्बत किसी की
न मिला प्यार उन का
हम जलते रहे, ढुंढते रहे
निशानी हर चिराग की
इस चमन में इक बहार
आयी... चली गयी
वो भी चल पडे, दिल को
यादों के सहारे छोड गये
बस इक बार छेड गये
इस दिल की तारों को
वो ही बजाते रहे हम
सूर,सारी जिंदगी भर


 रुपांतर...

या चित्राला कवटाळून काय करू,
जे छळिते डोळ्यांना
मनात भरलेल्या या चित्राचे काय करू,
जे जाळिते मनाला
माझ्या पावलांना बोचण्याची,
काळजी होती ज्यांना
आज ह्रदयाला बोचण्याची,
काळजी नाही त्यांना
नाही मिळाली सोबत त्यांची,
ना मिळाले प्रेमही
जळतच राहिले या जीवनी मी,
फिरते विराणी
या बागेत फक्त एक बहर;
आला...... निघोनी गेला
तेही निघून गेले आठवणीं सोबत,
मज सोडून गेले
हळूवार छेडूनी गेले,
मम ह्रदयीच्या तारा
तेच सूर आळवते मी,
आयुष्यभर सार्‍या

खरेतर जगणे हाच, आनंद असतो

फक्त एका क्षणाचा, हिशोब चुकतो
आयुष्याचा सारा, आलेखच बदलून जातो

गाडीतून जाताना, फलाट लांब रहातो
फडकता रुमाल, फक्त हातात रहातो

आधाराचा हात, हातात असतो - नसतो
सोबतीचा आभास, फक्त मनासाठी असतो

प्रत्येक क्षण काही, आपला नसतो
आपला क्षण, आपणच शोधायचा असतो

फक्त एकच निमिष, आपला असतो
त्यातच सारा अर्थ, मानायचा असतो

जन्मभर आनंदाचा, शोध घेत असतो
खरेतर जगणे हाच, आनंद असतो.

मरणाचा सोहळा

वहायचा अखेर होता
क्रूस एकट्यास
शोधले कशास खांदे
तिरडी बांधण्यास

दिली अनेक वचने
गेली वाहण्यात
केले कित्येक बहाणे
शब्दात जागण्यास

गेले आयुष्य सारे
आधार मागण्यात
बदलले हरेक नाते
अखेर तुटण्यात

लागला कशास रुमाल
आसवे पुसण्यास
बाकी न राहिला काही
आधार जगण्यास

आता झाली पुरी
कारणे मरण्यास
पाहतो आहे मीच माझ्या
मरण्याच्या सोहळ्यास

मैत्री कशी असावी ....

माझ्या सर्व मित्रमैत्रिणीना

मैत्री कशी असावी ....
पोळीहूनही लुसलुशीत ; जिभेला गोंजारणारी
दुधाहूनही स्निग्ध ; जिभेला मऊसूत करणारी
दह्याहूनही कवडी ; जिभेवर टिकून राहणारी
तुपाहूनही रवाळ ; जिभेवर रेंगाळत राहणारी
श्रीखंडाहूनही निघोट ; जिभेवर मुरत जाणारी
चिवड्याहूनही कुरकुरीत ; जिभेला सोकवायला लावणारी
चकलीहूनही खुसखुशीत ; जिभेला अतृप्त करणारी
पिठीसाखरेहूनही गोड ; जिभेवर विरघळत जाणारी
अन मधाहूनही घट्ट ; जिभभर पसरत जाणारी
मैत्री अशी हवी !

मैत्री कशी हवी ....
मोरासारखी नाचणारी ; निखळ आनंद देणारी
कोकीळेच्या स्वरात गाणारी ; सुखसंवाद करणारी
प्राजक्तासम नाजूक ; हळूवार सुगंधी पखरण
रातराणीसम गंधीत ; मस्त धुंद करणारी
प्रवाहासम वाहती ; हवी तिथे नेणारी
खडकाहूनी अचल ; खंबीर आधार देणारी
मेणाहूनी मऊ ; हवी तशी दबणारी
सोन्यासारखी झळाळणारी ; मैत्रीचा कस दाखवणारी
अन आरशासम पारदर्शी ; जणू तुमचीच प्रतिकृती
मैत्री अशी असावी !

मैत्री कशी असावी...
ढगांसारखी आपल्याच मस्तीत ; हवे तेथे भटकणारी
विजेसारखी लखलखून ; चकीत करून सोडणारी
पावसासारखी भिजवणारी ; प्रेमात चिंब करणारी
न दुभंगणार्‍या पाण्यासारखी ; सलग, सजग, निखळ वाहती
वार्‍यासारखी स्वच्छंद ; बंध मुक्त करणारी
उन्हासारखी चमचमणारी ; लख्ख लख्ख उजळवणारी
इंद्रधनुसारखी सप्तरंगी ; जीवनाला रंगवून जाणारी
सावलीसारखी शीतल ; जणू मायेची पाखर
धरतीसारखी सृजन ; एक एक बी फुलवणारी
मैत्री अशी असावी !

श्रावणधारा

झुरुमुरु झुरुमुरु वर्षती; श्रावणधारा
ऊन कोवळे सोनेरी जणू; पिवळा पारा

हिरव्या हिरव्या वनराईतूनी; वाही वारा
शीळ वाजवी जणू; कान्हाचा पावा

थुईथुई थुईथुई मोर नाचती; सजवी राना
पक्षी गोड कुजन करिती; देती सूर त्यांना

झुळझुळ झरे वाहती; नेती जलधारा
झुरुमुरु झुरुमुरु वर्षती; श्रावणधारा

आता नाहीच कशात राम

चकित झाला होतास तू
कधी नव्हे ते, "काही" मागीतले होते मी .
अगदी स्वयंवरापासून तोपर्यंत;
मी होतेच तृप्त.
अन त्या दिवशी मात्र
माझ्या डोळ्यातली इच्छा पाहून, समजून.
हरकून गेला होतास तू ;
अन मोहरले होते मी.
त्या कांचन मृगाचे निमित्त मात्र....
तू जाणले होतेस माझे डोहाळे.
अन धावला होतास
तू................
एरवी तुझ्यासारखा विचारी, समंजस, संयत;
ऋषींच्या यज्ञात त्रास देणार्‍या दानवांना
ओळखुन, पिटाळणारा तू;
मारिचाला ओळखू नाही शकलास !
कारण तुझ्या डोळ्यात होती स्वप्ने
माझ्या कुशीतल्या बाळाची.
अगदी तूच नाही लक्ष्मणानेही
ओळखली होती माझी जडावलेली पावले.
अन त्या दुष्ट रावणानेही
ओळखली होती माझी अवस्था.
म्हणूनच केली ना त्याने
माझी रवानगी अशोक वनात .
अन हे सगळे माहिती असूनही
तू त्या परिटाचे ऐकावेस बोलणं ?
करावास माझा त्याग ?
का ? का ? का?
हो झाली माझी चूक.
झाला मला मोह.
केला मी हट्ट.
कांचनमृगाचा.
पण त्या साठी
इतकी मोठी शिक्षा ?
निरोपही न घेता
धाडून दिलस रानात.
ज्या जानकीसाठी तू
उचललेस शिवधनुष्य.
तिलाच सोडून दिलस , एकटं
पेलायला, आईपणाचे शिवधनुष्य !
आताच तर नितांत,
सोबत हवी होती
भावी स्वप्न आताच तर
रंगवायची होती.
कोठे गेला तो माझा राम ?
कोठे हरवला माझा राम ?
कोठे शोधू तुला राम ?
आता नाहीच कशात राम............... !

सावळ्या घना...

सावळ्या घना जरा, बरसून जा
माझिया प्रियेला जरा, सजवून जा

हिरवा मखमली गालिचा, पसरूनी जा
रानफुलांच्या बिंद्या त्यावर, फुलवून जा

इंद्रधनुष्याच्या मखरी, मांडून जा
जलधारांचा धूसर पडदा, ओढून जा

कडाड वीजांचा ताशा, वाजवून जा
सावळ्या घना जरा, बरसून जा

माझिया प्रियेला जर, सजवून जा
विभोर तिच्या कुंतलांना, भिजवून जा

भांगात दवबिंदूंची बिंदी, लावून जा
पापण्यात स्वप्ने नवी रेखून जा

मोत्यांच्या थेंबांची कुंडले, अडकवून जा
श्वासात मृदगंधाचा सुवास, पेरून जा

लालिमा कुंकवाचा गाली, पसरून जा
मोत्यांच्या माळेसम थेंब, ओवून जा

निळी सावळी ओढणी, ओढून जा
उन्हाची किनार तिला, लावून जा

लाटांचे पैंजण पावलात, घालून जा
माझिया प्रियेला जरा सजवून जा

सावळ्या घना जरा, बरसून जा
माझिया प्रियेला जरा, सजवून जा

18.06.2010

राणी सोड आता हात

सोड आता हात छकुले, राणी सोड आता हात

कधी बरं मी हे म्हटलं तुला प्रथम ?
नऊ महिने, नऊ दिवस झाल्यावरही
जेव्हा तू येईनास, तेव्हा म्हटलं होतं
सोड आता हात, ये ना जगात.....
अन मग अगदी आजपर्यंत
कितीतरी वेळा समजावलं मी तुला
राणी, सोड आता हात....
इवलीशी होतीस, अन कामावर जाताना
आपले इवले इवले बळ एकवटून
आपल्या इवल्युश्या बोटांनी
घट्ट पकडायचीस माझं बोट कसंतरी
तेव्हाही म्हटलं तुला
सोनुल्या, सोड आता हात...
शाळेत तुला सोडताना
तुझा हिरमुसलेला, गोंधळलेला चेहरा पाहून
तुटलं माझ्या मनात, पण तरीही म्हटलं होतं
राणी, सोड आता हात...
सायकल शिकायला लागलीस
पण मी दिलेला आधार तू सोडायची नाहीस
अगदी तेव्हाही मी म्हटलं
आता सोड हात...
कळीचे फूल झालं,
सोबत मैत्रिणींचे झेले आले,
तरीही प्रत्येक गोष्ट, माझ्या मागे मागे फिरत
पदर धरून आलीस सांगत
तेव्हाही हसून म्हटलं
राणी सोड आता हात...
आता राणीला राजा, होतो आम्ही शोधत
तेव्हा तू म्हणालीस, थोडं थांबा;
चार धामची यात्रा होती आमच्या मनात;
म्हणालीस, ती पूर्ण करते,
मग धरते, राजाचा हात....
चार धाम यात्रेत पावलोपावली आता
आम्हीच धरला तुझा हात
उंच चढण, दगडी वाट, निसरडी वाट,
डावीकडे कडा, उजवीकडे खोल खोल दरी...
अन,
काय घडले, काहीच कळले नाही
हे काय झाले विपरित...
मला दरीपासून वाचवत
उभी होतीस सावरत
पायाखालचा दगड
निसटला एका क्षणात
मी करेपर्यंत पुढे हात
तू खाली दरीत
नजरेसमोर, एका क्षणात
तू खोल खोल खाली...
अन मग एका झाडीत
दिसलीस तू अडकलेली
देवाचे आभार मानत
हाका मारत, राहिले सांगत,
"राणी, नको सोडू हात...
घट्ट धर, आम्ही शोधतोय मदत."
किती धावाधाव, कित्येकांचे हात
दोर्‍या, शिड्या, सूचना,
किती किती जणांची मेहनत...
दुपार झाली, झाली सांजवात
तू तिथेच खोल खोल दरीत
आम्ही फव-त सांगत
"राणी घट्ट धर, सोडू नको हात"
आजुबाजुचे चेहरे आता चालले बदलत...
वाटाड्यांतले अनुभवी म्हातारबा
आता झाले पुढे, अगदी मऊ आवाजात
हळू हळू थोपटत..
मला बाजूला घेत
म्हणाले, " माई आता बास "
"अहो असं काय करता
तिनं धरलाय हात घट्ट
मला आहे माहीत
ताकद आहे तिच्यात
धरेल ती रात्रभर हात
आपण सकाळी करुया मदत"
"माई, ऐकून घे
रात्र आपली नसते कधीच
अन त्या आधीच ही
वर घोंगावणारी गिधाडं बघ.
त्यांना नसते दयामाया
त्यांना असते फव-त
आग पोटात.
त्यांना नसतो विधीनिवेश
कळते त्यांना फ्व-त वेळ.
नसतोच त्यांच्या कायद्यात
हा नियम- जिवंत की मृत.
आता लेकीला सांग, सोड हात...
जिवंतपणी मरण्यापेक्षा
सुखाचे मरण पत्कर....
माई, सांग तिला, सोड आता हात ..."
" अहो असं कसं सांगू
माझ्या काळजाचा तुकडा...
आयुष्यभर रहा लढत
आले मी तिला सांगत.
तिला सांगू आता
सोड मैदान आता ?
एका आईला हे सांगता...?"
" माई, माझे ऐक.
गिधाडांना, आधी दिसतात डोळे
मग......, हे सगळं नाही साहत
म्हणून म्हणतोय सांग तिला, सोड हात.... "
एक भयाण वास्तव
उभे माझ्या समोर
अन मग ओरडत
धावले मी दरीत
सगळ्यांनी आवरत
पकडून ठेवत
आगे नेलं ओढत....
मी मात्र ओरडत.....
"राणी, सोड आता हात.....
राणी, सोड आता हात.....
राणी सोड आता हात..............."

-----------------------------------------------------------------------------------------
खरी घडलेली घटना. माझ्या मैत्रिणीने पाहिलेली. ऐकल्यावर मीही सैरभैर झाले. आज ती अशी उअतरली माझ्या मनात. आता लिहितानाही खुपदा वाटले नाही लिहू इथे. पण त्या आईचे दु:ख मला स्वस्थही बसू देईना. आता लिहितानाही डोळ्यातले पाणी थांबत नाही.........
मला खरच वाटत नव्हतं इथे ही कविता टाकावी. पण मला वाटलं हिच माझ्याकडून एक श्रद्धांजली असेल तिला.